Ảnh minh họa Nguồn: NTTU
Trong thế giới không ngừng thay đổi, những thách thức mà chúng ta đối mặt, dù phức tạp đến đâu, thường không phải là mới hoàn toàn. Đã có người đi trước giải quyết, để lại kinh nghiệm và các cách tiếp cận quý báu. Tuy nhiên, để thành công lâu dài, chúng ta không chỉ cần học hỏi từ những nguồn lực sẵn có mà còn phải không ngừng phát triển năng lực cá nhân. Đây là chìa khóa giúp mỗi người trở thành nhà giải quyết vấn đề linh hoạt và sáng tạo trong thời đại mới.
Chủ tịch Hồ Chí Minh từng nhấn mạnh:
"Học để làm việc, làm người, làm cán bộ. Học để phụng sự đoàn thể, giai cấp và nhân dân, Tổ quốc và nhân loại. Muốn đạt được mục đích đó thì phải cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư."
Lời dạy này không chỉ là kim chỉ nam trong việc học tập mà còn là định hướng trong việc giải quyết vấn đề, phát triển bản thân.
1. Tận dụng nguồn lực sẵn có: Đi nhanh hơn, hiệu quả hơn
Tận dụng tri thức và tài nguyên từ những người đi trước là cách để chúng ta giải quyết vấn đề hiệu quả hơn. Như Bác đã từng dạy:
"Học hỏi lý luận để áp dụng vào công việc thực tế, nhưng phải biết gạn lọc, chọn cái đúng, cái tốt để học."
Lời dạy này khẳng định rằng học hỏi không phải là sao chép mà là quá trình chọn lọc và áp dụng sao cho phù hợp. Khi áp dụng lý thuyết "Học tập quan sát" (Social Learning Theory) của Albert Bandura, chúng ta thấy rằng:
- Giải quyết vấn đề nhanh chóng: Bằng cách học hỏi từ những giải pháp đã được kiểm chứng, bạn có thể tiết kiệm thời gian và công sức.
- Tận dụng trí tuệ cộng đồng: Lắng nghe kinh nghiệm của người đi trước, đặc biệt từ các bài học thành công và thất bại, giúp mở rộng góc nhìn.
- Tập trung vào giá trị cốt lõi: Nhờ tận dụng nguồn lực sẵn có, bạn có thể dành nhiều thời gian hơn cho sáng tạo và đổi mới.
Các thành tố chính trong lý thuyết học tập xã hội của Albert Bandura. và 4 nguyên tắc cơ bản trong lý thuyết học tập xã hội của Albert Bandura. Nguồn Interner
Tuy nhiên, như Bác Hồ đã nhấn mạnh: "Học không đi đôi với hành thì học vô ích," nếu chỉ dừng lại ở việc sao chép, chúng ta dễ rơi vào trạng thái bị động và thiếu khả năng giải quyết các vấn đề mới.
2. Bồi đắp nguồn lực cá nhân: Xây nền móng vững chắc cho phát triển bền vững
Trong một bài nói chuyện với học sinh, sinh viên, Bác từng căn dặn:
"Các cô, các chú phải tự học, học ở mọi nơi, mọi lúc. Không học thì không tiến bộ, mà không tiến bộ thì sẽ tụt hậu."
Lời dạy này khuyến khích mỗi cá nhân chủ động trong việc phát triển bản thân, bồi đắp năng lực cá nhân để đáp ứng các thách thức. Lý thuyết "Tháp nhu cầu" của Abraham Maslow cũng chỉ ra rằng sự tự hiện thực hóa (self-actualization) chỉ đạt được khi mỗi người chủ động hoàn thiện năng lực và tiềm năng của mình.
- Hiểu bản chất vấn đề: Học cách tư duy, phân tích và tìm ra căn nguyên của vấn đề thay vì chỉ làm theo công thức có sẵn.
- Tạo sự khác biệt: Như lý thuyết "Đổi mới sáng tạo" (Innovation Theory) của Schumpeter, sự sáng tạo đến từ việc cá nhân hóa những gì đã học được.
- Phát triển tư duy độc lập: Học hỏi và tự học là nền tảng giúp chúng ta đối mặt với những thách thức mới mà không phụ thuộc vào bất kỳ ai.
.jpg)
Sơ đồ lý thuyết "Tháp nhu cầu" của Abraham Maslow Nguồn: Internet
3. Kết hợp hai phạm trù: Đi nhanh để khởi đầu, đi xa để bền vững
Hồ Chí Minh từng nói:
"Lý luận phải gắn liền với thực tiễn. Học để mà hành, hành để mà học. Có thực hành mới biết lý luận đúng hay sai."
Câu nói này là minh chứng rõ ràng cho sự kết hợp giữa việc tận dụng tri thức có sẵn và phát triển cá nhân. Khi áp dụng lý thuyết "Học thuyết tổ chức học hỏi" (Learning Organization) của Peter Senge, chúng ta thấy rằng:
- Học từ người khác, nhưng không sao chép hoàn toàn: Chọn lọc và điều chỉnh các giải pháp để phù hợp với thực tiễn của bản thân.
- Bồi đắp kiến thức cá nhân: Nghiên cứu sâu hơn, đặc biệt trong các lĩnh vực đam mê, để tạo ra giá trị độc đáo.
- Tạo giá trị mới từ cũ: Sự sáng tạo được sinh ra khi tri thức cá nhân kết hợp với kinh nghiệm tập thể, mang đến những giải pháp đột phá.
.png)
Sơ đồ lý thuyết "Học thuyết tổ chức học hỏi" (Learning Organization) của Peter Senge Nguồn: Internet
4. Kết luận: Học lại từ người đi trước để tạo con đường cho riêng mình
Lời dạy của Bác Hồ: "Thanh niên phải có chí, quyết tâm học tập, làm việc, luôn sáng tạo để đóng góp cho nước nhà," luôn nhắc nhở chúng ta rằng thành công không đến từ việc sao chép hay dựa dẫm, mà từ sự kết hợp giữa học hỏi và phát triển bản thân.
Tận dụng nguồn lực sẵn có giúp chúng ta đi nhanh hơn, nhưng bồi đắp năng lực cá nhân mới là con đường để đi xa và bền vững hơn. Trong thế giới đầy biến động, hãy lấy tri thức của người đi trước làm nền tảng và sáng tạo ra giải pháp riêng của bạn, để không chỉ thành công cho bản thân mà còn đóng góp giá trị cho cộng đồng và đất nước.
Nguồn: sưu tầm và tổng hợp
